De oostgrens van de gemeente Waterland is het Markermeer, zoals hier bij het eiland Marken. Foto: Rineke NeppelenbroekDe gemeente Waterland ligt tussen het Markermeer in het oosten en het Noord-Hollands Kanaal in het westen en bestaat voor de helft uit water. Het landgedeelte is grotendeels een open veenweidegebied met uitzonderlijk hoge natuurwaarden en enkele kleine droogmakerijen. Waterland is ook de naam van de regio waarin de gemeente ligt.
Waterland is helemaal door mensenhanden gemaakt. Het was een groot, ongerept en drassig veengebied dat in de loop der eeuwen is ontgonnen. Vanwege de overstromingen in het verleden kent de gemeente veel meren en geulen.
De fietser in Waterland ziet koeien en schapen in de wei, wuivende rietkragen en karakteristieke stolpboerderijen. In het voorjaar hoort hij overal weidevogels om zich heen. In het landschap liggen kleine en grotere dorpen.
Waterland is nog steeds een kleinschalig landelijk gebied, waarvan de grond voornamelijk wordt gebruikt door melkveehouders. De gemeente telt ruim 17.000 inwoners. Het heeft meer dan tien dorpen en buurtschappen en het stadje Monnickendam dat aan het open water van de Gouwzee ligt.