6 december 2014 - De nieuwe kaasfabriek van Cono is afgelopen maand door koningin Maxima officieel geopend. Vindt u de nieuwbouw wel of niet passen in werelderfgoed Beemster? Laat het ons weten.
Droogmakerij de Beemster werd in 1999 door de Unesco, de educatieve en culturele organisatie van de Verenigde Naties, aangewezen als werelderfgoed. Werelderfgoederen zijn culturele of natuurlijke monumenten die mondiaal gezien onvervangbaar en uitzonderlijk zijn. En die we daarom willen behouden en doorgeven aan volgende generaties. Nederland telt tien werelderfgoederen. In Noord-Holland zijn dat naast de Beemster, de Stelling van Amsterdam, de Amsterdamse grachtengordel en de Waddenzee.
Geometrisch
De Unesco noemt op haar website de Beemster een cultureel landschap, een bijzonder voorbeeld van een Nederlandse droogmakerij..jpg)
De polder is ontworpen in een rationeel geometrisch patroon, volgens de principes van klassieke en renaissancistische planning. De verkaveling is gebaseerd op een systeem van vierkanten die samen een rechthoek vormen in de verhouding 2 :3. De vierkanten bestaan zelf weer uit kleinere vierkanten van 900 bij 900 meter, die elk zijn opgedeeld in vijf kavels van 180 bij 900 meter. Het land wordt doorsneden door rechte wegen en sloten die noord-zuid of oost-west lopen.
Verder wordt in de beschrijving aandacht besteed aan de ringvaart, de dijk en de relatief hoog gelegen wegen met bomen. Ook aan de geplande dorpen als Middenbeemster, Noordbeemster, Westbeemster en Zuidoostbeemster, én aan de stolpboerderij met zijn kenmerkende vorm en specifieke ligging op het bouwperceel.
Weipoedertoren
Uitgangspunt van het beleid is dat nieuwbouw in de Beemster moet passen binnen de kernkwaliteiten van het werelderfgoed. Dat is onder meer vastgelegd in ruimtelijke regelgeving van het rijk, de provincie en de gemeente.
Maar er ontstaat regelmatig maatschappelijk debat of bepaalde nieuwbouwprojecten in het landelijk gebied wel passen bij de werelderfgoedstatus van de polder. Het afgelopen jaar zijn met name de bouwplannen van bedrijf Van ’t Hek en de woningbouwplannen in Zuidoostbeemster voorwerp van maatschappelijke en juridische strijd geweest. In beide kwesties heeft de Raad van State overigens onlangs uitgesproken dat de bouwplannen kunnen doorgaan.
Ook de Cono-fabriek aan de Rijperweg, waar de Beemsterkaas wordt gemaakt, is zo’n onderwerp van discussie geweest. In 2005 werd de nieuwe, bijna dertig meter hoge weipoederfabriek opgeleverd. Het maatschappelijk verzet ertegen had geen succes gehad. De Stichting Behoud Waterland vond de toren te hoog en thuishoren op een industrieterrein. Het was horizonvervuiling van het werelderfgoed, volgens de SBW.
Kaasfabriek
Vorige maand is de nieuwe kaasfabriek van Cono opgeleverd. Gebouwd door dezelfde architect die ook de weipoedertoren op zijn naam heeft staan: Bastiaan Jongerius. Het is een 230 meter lang en langwerpig gebouw van zeven meter hoog op één (nieuw) perceel geworden. De oude kaasfabriek wordt in de komende jaren afgebroken, zodat het hele Cono-complex dan weer op twee percelen staat.
De bouw van de nieuwe kaasfabriek heeft minder maatschappelijk verzet opgeroepen. Misschien omdat er een uitgebreide en zorgvuldige selectieprocedure is geweest uit drie architectenbureaus. Onlangs heeft de nieuwe fabriek zelfs een architectuurprijs gewonnen van een organisatie die zich bezig houdt met ruimtelijke kwaliteit.
Wat vindt u?
Vindt u de nieuwe kaasfabriek mooi of lelijk? Is dat lange rechthoekige gebouw passend of misplaatst in het werelderfgoed Beemster? We vernemen het graag van u. Vooral zijn we benieuwd waarom u vindt wat u vindt. Stuur uw mening naar 