24 mei 2023 – De doelen van natuurbehoud en natuurversterking worden niet gehaald in de regio Waterland. Dat blijkt uit recent verschenen rapporten. Teveel stikstofneerslag en slechte waterkwaliteit zijn de belangrijkste oorzaken. Er zijn aanvullende maatregelen nodig om de natuurdoelen te halen.
De provincie Noord-Holland heeft onlangs onderzoek laten doen naar de stand van de natuur in twaalf stikstofgevoelige Natura2000-gebieden. Deskundigen hebben onderzocht of de natuurdoelen voor die gebieden gerealiseerd worden en wat de problemen zijn. De rapporten daarover (in jargon: ‘natuurdoelanalyses’) moest de provincie voor 1 april afhebben, voordat het rijk zijn programma voor stikstofreductie en natuurverbetering definitief vaststelt.
Twee van die gebieden liggen in de regio Waterland: Wormer- en Jisperveld & Kalverpolder (WJK) en Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld & Twiske (IVOT). De rapporten baseren zich op bestaande onderzoeken. Een probleem is dat niet alles is onderzocht en er dus informatie ontbreekt en/of gegevens worden ontleend aan rapporten die gaan over grotere gebieden, zoals de hele provincie of het hele land.
Rietzanger
We gaan hieronder verder in op het rapport over het Wormer- en Jisperveld & Kalverpolder (WJK).
Volgens het rapport voor het WJK gaat het goed én slecht met het behalen van de gestelde kwaliteitsdoelen voor de verschillende landschappen (habitattypen), zoals vochtige heiden en trilvenen.
Met de instandhouding van de aangewezen vogelsoorten gaat het echter slecht. Er zijn veel minder broedvogels dan gewenst, zoals de roerdomp en de rietzanger, en ook met daar alleen rustende en foeragerende vogels als de grutto en de smient gaat het niet goed.
Andere dieren geven ook een gemengd beeld. Met de meervleermuis en de noordse woelmuis gaat het goed, maar met de bittervoorn en de kleine modderkruiper gaat het slecht.
Waterkwaliteit
De afgelopen jaren is het gebied door Natuurmonumenten beheerd en zijn allerlei natuurherstel maatregelen uitgevoerd. Maar dat alles heeft er niet toe geleid dat de gestelde natuurdoelen gehaald zijn. Daarvoor zijn een aantal oorzaken:
- In sommige periodes is het gebied te droog en wordt water aangevoerd vanuit de Schermerboezem. Maar dat water is voedselrijk, terwijl de natuurwaarden juist voedselarme omstandigheden vereisen. Daarnaast wordt de waterkwaliteit ongunstig beïnvloed de bemesting van de nabij gelegen landbouwgebieden en door de afbraak van veen door een te grote drooglegging.
- Er komt te veel stikstof in de gebieden terecht, wat leidt tot vermesting en verzuring, wat weer ongunstig is voor de gewenste habitattypes. Op dit moment is de situatie met extra maatregelen nog wel beheersbaar, maar niet op de langere termijn. De situatie is niet robuust.
Aanvullende maatregelen
‘Laat ik er niet omheen draaien: de Noord-Hollandse natuur is er slecht aan toe’, reageert de provinciale ecoloog Martin Witteveldt op de rapporten. ‘Zo neemt de biodiversiteit in snel tempo af. Veel bijzondere dier- en plantsoorten verdwijnen, terwijl het aantal algemene soorten juist toeneemt.’
Conclusie uit dit alles is dat er aanvullend beleid en maatregelen nodig zijn om de gestelde natuurdoelen van het WJK te halen. De provincie zal dat moeten opnemen in de gebiedsplannen die zij van het rijk moet maken.